سید عباس صالحی، معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: باید با نگاه داخلی و بینالمللی بحث پساتحریم را در حوزه نشر جدی بگیریم و مراقب باشیم در شرایط پساتحریم سر صنعت نشر کلاه نرود. آنهایی که متوجه جایگاه کتاب و نشر هستند باید درگیر این داستان شوند و آن را به یک مطالبه اجتماعی تبدیل کنند .
به گزارش اخبار چاپ و به نقل از خبرگزاری ایبنا، مراسم اختتامیه اولین همایش ملی «کتاب و نشر» عصر سهشنبه 26 آبان، با حضور سید عباس صالحی، معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، حجتالاسلام احمد سالک، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، استادان و فعالان عرصه کتابداری و جمعی از ناشران پیشکسوت، در سالن همایشهای کتابخانه ملی برگزار شد .
سید عباس صالحی در این مراسم عنوان کرد: کتاب به عنوان جوهره مدنیت و کانون تمدن سازی، جایگاهی اساسی در عطف توجهات دارد. مرکزیتی که اگر بتپد، مدنیت و تمدن تکاپو خواهد داشت و اگر افسرده باشد، این مدنیت و تمدن اسیر زوال یا حداقل کم فروغی خواهد شد .
معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه وضعیت نشر کشور را میتوان با دو نگاه تبیین کرد، گفت: یک نگاه به «آنچه در آن قرار داریم» و نگاه دیگر «آنچه در پیش رو داریم» توجه دارد. ما در شرایطی رنگین کمانی قرار داریم که توفیقها، ضعفها و رکودهایی در این حوزه وجود دارد. چراکه از یک سو در حوزه تولید کتاب اتفاقات خوبی افتاده و در همین آبان ماه به رقم تولید یک میلیون کتاب چاپ اول و چاپ مجدد پس از انقلاب اسلامی رسیدیم .
وی با بیان اینکه جریان تولید علم در 35 سال گذشته، جریانی پرتکاپو و فعال بوده، افزود: در هفت ماه گذشته نزدیک به 40 هزار عنوان کتاب در کشور تولید شده که نسبت به سال گذشته رشد قابل توجهی داشته است؛ در حالی که واقفیم همه این کتابها غنی نیستند. باید قدر این دستاوردها را دانست و نباید داشتههای خودمان را تحقیر کنیم .
صالحی با اشاره به وجه دیگر «آنچه در آن قرار داریم» گفت: اما در عرصه کتاب حرفهای تلخ و سخت نیز وجود دارد. در همین مراسم وقتی بیانات رهبری را در تصویر پخش شده شنیدم که گفتند «برای ملت ما بد است که تیراژ کتاب 2000 جلد باشد» باید بگویم که متأسفانه ما امسال در تیراژ کتاب از 2000 جلد هم پایینتر آمدهایم. حجم قابل توجهی از کتابهای ما که به حفظ متوسط تیراژ کمک میکند، کتابهای کمک درسی و کمک آموزشی هستند که در هفت ماه گذشته هفتاد درصد افزایش داشتهاند .
معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود به تشریح «آنچه در حوزه نشر پیش رو داریم» پرداخت و گفت: بحث جدیتری که امروز در حوزه نشر وجود دارد این است که کتاب چه آیندهای در پیش دارد. آینده پژوهی بحث کتاب به اندازه آنچه که اکنون در آن قرار داریم اهمیت دارد و قصد دارم که اصحاب اندیشه و فکر را بیش از پیش درگیر این سؤال کنم که دهه آینده ما در فضای نشر چه خواهد بود؟
وی با اشاره به چند متغییر اساسی که در دهه آینده بر وضعیت نشر و کتاب مؤثر هستند، گفت: نکته اول آن چیزی است که از آن به عنوان «پساتحریم» یاد میکنیم. ورود به فضای جدید در حوزه سیاست و اقتصاد در کشور بر عرصه کتاب و نشر چه تأثیری میگذارد؟ باید هم با نگاه داخلی و هم با نگاه بینالمللی بحث پساتحریم را در حوزه نشر جدی بگیریم و مراقب باشیم در شرایط پساتحریم سر صنعت نشر کلاه نرود .
صالحی عنوان کرد: دوره انقباضی وجود داشته که همه در شرایط عسرت بودیم، اما اگر قرار است فرصتی پیش بیاید، اهالی فرهنگ و به ویژه اهالی نشر نباید با معصومیت و مظلومیت از امکانات ممکن فاصله پیدا کنند. با قسمت بندی که بر اساس پایداری بر اصول داشتیم به دوره جدیدی ورود پیدا میکنیم که این دوره باید برای اهل نشر و اهل فکر هم فرصتهای خودش را پیدا کند .
معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی این موضوع را نیازمند مطالبه عمومی دانست و گفت: اهالی فرهنگ، رسانه و هم اهالی دردمند سیاست، آنهایی که متوجه جایگاه کتاب و نشر هستند درگیر این داستان شوند و این مطالبه را به یک مطالبه اجتماعی تبدیل کنند .
برگزاری همایش ملی «کتاب و نشر» در مناطق پنجگانه کشور
حجتالاسلام احمد سالک که از دیگر سخنرانان این مراسم بود، درباره جایگاه کتاب و کتابخوانی در دین اسلام گفت: موضوع کتاب و کتابخوانی در نظام اسلامی یکی از مسائل اساسی و اصولی تعالی علمی، عقلی و اندیشهای است. در نامه 31 نهجالبلاغه امیرالمؤمنین علی (ع) میفرمایند «از مسئولیتهای پدر است که کتاب الهی را به فرزندش بیاموزد» که در این کلام دو بحث «علم آموزی» و دیگری علم آموزی توسط «کتاب» مطرح است .
رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی افزود: در قرآن هم درباره کلید واژه «کتاب» بحثهای فراوانی وجود دارد. در سوره بقره آمده تنها کتابی که هیچ شک و تردیدی در آن نیست، قرآن کتاب آسمانی است». کتابی که تنظیم کننده برنامههای زندگی انسانهاست و البته منحصر به یک مقطع تاریخی هم نیست .
وی با اشاره به برگزاری اولین همایش ملی «کتاب و نشر» گفت: به نظر من در این همایش چند نکته قابل توجه است. نکته اول تصمیمگیریهای راهبردی در حوزه کتاب و کتابخوانی است که به ضوابط قانونی بستگی دارد؛ مسائلی از قبیل قانون ممیزی، وضعیت اقتصادی نشر و سرانه کتابخوانی از جمله موضوعات مؤثر در تصمیمگیریهای راهبردی در زمینه کتابخوانی هستند .
سالک تعیین اهداف و سیاستگذاری در جریان صنعت نشر کشور را دومین نکته قابل توجه در این حوزه عنوان کرد و گفت: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دستگاههای ذیزبط، باید به اهداف و سیاستگذاری در این حوزه دقت کنند که این موضوع نیازمند یک نیاز سنجی در سطح جامعه است. باید بدانیم نسل جوان ما به چه نوع کتابهایی با چه ادبیات و چه ویژگیهایی نیاز دارند و آیا ما توانستیم نیاز آنها را تأمین کنیم یا خیر. اینها موضوعاتی است که باید برای آنها هدفگذاری کرد .
رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در ادامه موضوع هدفگذاری در عرصه کتابخوانی، گفت: ما باید در حوزه کتاب، تشویق مؤلفین و پدیدآورندگان کتاب را مدنظر قرار دهیم. به خصوص اینکه امروز در نسل جوان و در زمینه رمان اتفاقات خوبی افتاده که باید آن را تشویق کرد و موانع راه تألیف و بعد چاپ و نشر را برای آنها تسهیل کرد .
وی با اشاره به هفت بند ابلاغی مقام معظم رهبری به شورای عالی انقلاب فرهنگی، ادامه داد: بند 2 و 3 این ابلاغیه اشاره به دو موضوع اساسی دارد که یکی «تکیه بر جوانان مؤمن انقلابی در عرصههای فرهنگی» و دیگری «تکیه به فعالان خودجوش فرهنگ عمومی در سراسر کشور» است .
سالک ادامه داد: توجه به سند مهندسی فرهنگی است که مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی است. روی سند فرهنگی کشور تلاشهای بسیار بزرگی در عرصه کتاب و کتابخوانی انجام شده است. این سند به زیر ساختهای موضوع کتاب و کتابخوانی در جامعه و در ابعاد مختلف میپردازد .
رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی با ابراز امیدواری از ادامه پیدا کردن برگزاری چنین همایشهایی عنوان کرد: پیشنهاد من این است که کشو را به پنج منطقه تقسیم کنیم و مانند همین همایش را در تمام این پنج منطقه برپا کنیم. مسلماً استقبال بسیار خوبی از این همایشها در سطح کشور به عمل خواهد آمد و اگر امروز 96 مقاله به این همایش ارسال شده، با اجرایی شدن این طرح هزاران مقاله ارائه خواهد شد .