آن‌چه در پی می‌خوانید حاصل گفتگوی خبرنگار اخبار چاپ با جلال ذکایی است: 

در خبرها آمده بود که دو اتحادیه لیتوگرافان و صحافان تهران در نامه‌ای به معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درخواست برگزاری نمایشگاه تقویم و سررسید و چاپ دیجیتال و نشر رومیزی را ارائه داده‌اند. با توجه به بضاعت فعلی اتحادیه‌های صنفی و شرایط موجود بر این اتحادیه‌ها به اعتقاد جنابعالی آیا این اتحادیه‌ها می‌توانند نسبت به برگزاری نمایشگاه اقدام کنند؟ 

پیش از ذکر هر نکته‌ای لازم می‌دانم از اظهار نظرها نپخته و نسنجیده برخی مسئولین اتحادیه‌های صنفی صنعت چاپ ابراز تأسف کنم. گرچه به علت شناختی که از این دوستان دارم و با توجه به پیشینه آن‌ها دلیل این اظهار نظرها بر من پوشیده نیست و چندان هم جای تعجب وجود ندارد. ولی انعکاس این اظهارنظرها از تریبون‌های رسمی ممکن است که باعث وهن اهالی و فعالان صنعت چاپ شود.
مثل معروفی هست ناظر بر این معنا که «آدم‌ها را باید از آرزوهایشان شناخت». زمانی که رؤسای اتحادیه‌های صنفی همت می‌کنند و به دیدار معاون امور فرهنگی می‌روند، انتظار اعضای اعضای صنف این است که حداقل به بیان دیدگاه‌ها، مطالبات و خواسته‌های آن‌ها بپردازند. ولی جای تأسف بسیار است برای صنف فرهنگی و فرهیخته لیتوگراف که بزرگترین آرزوی هیات مدیره اتحادیه آن‌ها برگزاری نمایشگاه چاپ دیجیتال است.
با توجه به این که ملاقات با معاون وزیر و برگزاری جلسات مختلف با مدیران عالی‌رتبه دولتی به راحتی امکان‌پذیر نیست، پیشنهاد می‌کنم مسئولین اتحادیه‌ها قبل از حضور در این جلسات نقطه‌نظرات اعضای خود را کسب کرده و به بیان دیدگاه‌های آنان بپردازند.
انتشار این خبر از جنبه دیگری نیز مایه تأسف و ناراحتی است. چرا که کسانی که خود را از مسئولین و نمایندگان بخش خصوصی صنعت چاپ کشور می‌دانند، حداقل اطلاعات لازم برای برگزاری نمایشگاه را نیز ندارند، گرچه اگر می‌دانستند برگزاری نمایشگاه بین‌المللی چاپ و بسته‌بندی را به نمایندگان اتحادیه کشباف واگذار نمی‌کردند. همین عدم اطلاع و عدم توجه به کارکردهای تخصصی برگزاری نمایشگاه است که فرصت بسیار بزرگ نمایشگاه بین‌المللی چاپ و بسته‌بندی تهران که می‌تواند زمینه‌های پیشرفت و توسعه فعالیت‌های صنعت چاپ را در کشور فراهم کند، توسط یک صنف غیرمرتبط ـ صنف کشباف ـ برگزار می‌شود. تنها نقشی که اتحادیه مرتبط با صنعت چاپ در این نمایشگاه دارند، حضور در جلسات و دریافت حق‌الزحمه پنج میلیون تومانی بابت این حضور است. 

به بحث نمایشگاه چاپ دیجیتال و نشر رومیزی بازگردیم. مجموعه شما چه مکانیزمی را برای برگزاری این نمایشگاه دنبال کرده است؟ 

مجموعه ترنج به عنوان یک بخش خصوصی این مجوز را از دفتر مجامع و فعالیت‌های فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دریافت کرده است. هر بخش خصوصی دیگری نیز می‌تواند با ارائه طرح و برنامه مشخص نسبت به دریافت مجوز جهت برگزاری این نمایشگاه اقدام نماید.
از سوی دیگر باید توجه داشت که این مجوز این نمایشگاه در زمره حقوق شخصی مؤسسه ترنج محسوب می‌شود. البته باز هم مایه تأسف است که این دوستان اطلاع ندارند که در دو سال گذشته نمایشگاه تقویم و سررسید برگزار نشده است. 

با توجه به این که اشاره کردید هر بخش خصوصی دیگری نیز می‌تواند درخواست خود را به منظور برگزاری نمایشگاه به دفتر مجامع و فعالیت‌های فرهنگی ارائه کند، آیا اتحادیه‌ها نیز می‌توانند این درخواست را عرضه کنند؟ 

متأسفانه هیات مدیره اتحادیه لیتوگرافان تهران از داشتن حداقل اطلاعات قانونی و حقوقی درخصوص فعالیت‌های صنفی نیز بی‌بهره است. طبق قانون اتحادیه‌ها از هر نوع فعالیت تجاری و اقتصادی ـ منجمله برگزاری نمایشگاه ـ منع شده‌اند. و این اتحادیه‌ها طبق قانون به هیچ وجه نمی‌توانند نسبت به برگزاری نمایشگاه اقدام کنند.
با این دامنه اطلاعاتی وضریب هوشی که برخی از اعضا هیات مدیره اتحادیه لیتوگرافان دارند، باید دید چگونه به رتق و فتق امور اتحادیه می پردازند؟ اما نکته دیگر اینکه، مؤسسه ترنج برگزاری چند نمایشگاه تخصصی دیگر در سال آینده را نیز برنامه‌ریزی کرده است. نمایشگاه چاپ لیبل، نمایشگاه خلاقیت و نوآوری در چاپ و بسته‌بندی، نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی در صنعت چاپ و نمایشگاه چاپ و بسته‌بندی انعطاف‌پذیر، در زمره نمایشگاه‌هایی هستند که طرح و برنامه برگزاری آن‌ها در دستور کار مجموعه ترنج قرار گرفته و براساس اولویت‌ها هر کدام را به وزارت ارشاد ارائه می‌دهیم و نسبت به برگزاری آن اقدام خواهیم کرد.
دامنه برگزاری نمایشگاه به هیچوجه محدودیت ندارد. چنانچه دوستان اطلاعات مناسبی در این خصوص ندارند، ما اعلام آمادگی می‌کنیم به شرط آن‌که برگزاری این نمایشگاه‌ها را به اتحادیه کشباف موکول نکنند، به آن‌ها مشاوره بدهیم تا با زمینه‌های متعدد برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی در حوزه صنعت چاپ آشنا شوند و نسبت به برگزاری آن‌ها اقدام نمایند. 

به اعتقاد شما، دلیل اصلی این اظهارنظرها و ورود به اینگونه مباحث چیست؟ 

با توجه به اینکه مقرر شده تا انتخابات هیات مدیره اتحادیه لیتوگرافان تهران در آذرماه سال جاری برگزار شود، به نظر می‌رسد این گفتارها و برخوردها بیشتر جنبه تبلیغاتی به منظور کسب آراء اعضای صنف را دارد.
البته در این زمینه نیز دوستان راه را به بیراهه رفته‌اند. با عنایت به شناختی که بنده از صنف لیتوگراف داشته و دارم، اعضای این صنف را یکی از فرهیخته‌ترین گروه‌های فعال در صنعت چاپ کشور می‌دانم. هوشمندی و تیزبینی اعضای صنف لیتوگراف ایجاب می‌کند که دوستان بجای غوغاسالاری رسانه‌ای با سرمایه صداقت در پی جذب آرای اعضای خود باشند. بنده یقین دارم که به طور قطع در صورت برخورد صادقانه با صنف، این دوستان می‌توانند نسبت به کسب آراء مناسب در انتخابات پیش رو امیدوار باشند.
با توجه به وضعیت به وجود آمده در بخش لیتوگرافی، در حال حاضر مشخص است که این بخش از صنعت چاپ نسبت به دیگر بخش‌ها از مشکلات و مسائل پیچیده‌تری رنج می‌برد. مشکلات موجود در واحدهای لیتوگرافی با مسائل چاپخانه‌داران و صحافان قابل مقایسه نیست. بهتر است دوستان بیشتر به این موضوعات و رفع مشکلات و معضلات اعضای خود اهتمام داشته باشند. 

به اعتقاد شما صنف لیتوگراف در حال حاضر با چه مشکلات و معضلاتی روبرو است؟ 

پاسخ به این پرسش را می‌توان از دو منظر ارائه کرد. در بخش نخست باید توجه داشت که در حال حاضر چاپ دیجیتال می‌تواند رقیبی قدرتمند برای صنف لیتوگرافی قلمداد شود. از سوی دیگر بخش قابل توجهی از چاپخانه‌ها، به تجهیزات لیتوگرافی مجهز شده‌اند. این شرایط موقعیت لیتوگرافی را به عنوان یک صنف مستقل با خطرات جدی‌ای مواجه کرده است.
در دوره گذشته هیات مدیره اتحادیه لیتوگرافان پیشنهادی از سوی آقای سیدعلی مدنی مبنی بر اعطای سالانه تأسیس چاپخانه به 5 لیتوگرافی مطرح شد، که به سرعت با این پیشنهاد موافقت کردیم و مقرر شد این مهم انجام پذیرد.
اما حل مشكل واحدهای لیتوگرافی نیازمند برنامه ای بلند مدت وبا در نظر گرفتن واقعیت های پیش رو است. تجمیع واحدهای خرد، ایجاد تعاونی های چاپ،راه اندازی واحدهای چاپ دیجیتال از جمله ی راهكارهاست كه می توان در جلسات كارشناسی مورد مطالعه وبررسی قرار داد. 

اخیراً مشاهده می‌شود که برخی از اعضای هیات مدیره اتحادیه لیتوگرافان سعی دارند که همواره در صدر اخبار قرار داشته باشند و در سایه این مسئله بسیاری از کمبودها و نابسامانی‌های این صنف نظیر نحیف شدن بیش از حد آن، عدم اجازه اتحادیه لیتوگرافان جهت صدور مجوز چاپ لارج فرمت ـ طبق آخرین مصوبه اجلاس مجمع امور صنفی ـ و... این حضور رسانه‌ای چه کارکردهایی برای این دوستان دارد؟ 

حضور در عرصه رسانه‌ها به طور کلی خوب و مناسب است. اما باید توجه داشت که این فضای رسانه‌ای باید در جهت اعتلا و توسعه و پیشرفت صنف بوده و زمینه‌های ایجاد همدلی و همراهی تمامی اعضای صنعت چاپ کشور را فراهم آورد. متأسفانه در حال حاضر فضای رسانه‌ای ایجاد شده توسط این دوستان منجر به دشمنی، اتهام‌زنی و فرافکنی‌های متعدد است. بدیهی است که در این فضای رسانه‌ای ایجاد شده نمی‌توان انتظار چندانی برای توسعه و تعالی داشت.
ناگفته نماند طبق اطلاعاتی که بنده دارم، اعضای فعلی هیات مدیره اتحادیه لیتوگرافان نیز با این فضای ایجاد شده موافق نیستند و انتقاداتی را نسبت به این رفتارها دارند. به هر صورت بروز این نوع رویکردها خبر از ایجاد محیطی تبلیغاتی داده و نشان می‌دهد این دوستان تلاش دارند تا نقاط ضعف خود را در قالب هجوم به دیگران و فرافکنی پنهان کنند