سجاد باغبان کارشناس هنری و مدرس دانشگاه در گفتگو با اخبارچاپ اظهار داشت: آثار تهذیب و گل مرغی در دوره تیموری و صفوی به اوج خود رسیده؛و مشخصا در کتاب آرایی استفاده شده است. اصالت و یگانه بودن در طرح و اجرا، در کنار خوشنویسی و نگارگری اهمیت ویژه‌ای داشته؛ به همین منظور از هر نسخه تنها یک نمونه ساخته شده است. در حال حاضر نیز تهذیب‌گران حرفه‌ای قالبا متناسب با سفارش کتاب‌های آماده چاپ کار انجام می‌دهند؛ و این هنر در طراحی کتاب‌های چاپ شده دیده می‌شود.
مدرس دانشگاه صنایع دستی تهران تصریح کرد: آثار مکاتب گذشته که در حال حاضر نیز حفظ شده است، تابلو نقاشی نبوده و تنها در کتاب‌ها وجود داشته؛ به همین علت ابعاد و اندازه آنها کوچک است. باید این را در نظر گرفت که اگر آثاری از این دست بخواهند به عنوان تابلو به نمایش گذاشته شوند باید ابعاد آنها به گونه‌ای باشد که بازدید کنندگان ناچار نباشند برای نظاره نقوش به آثار نزدیک شوند.
استاد دانشگاه هنرهای اسلامی تبریز خاطرنشان کرد: تهذیب به تنهایی می‌تواند هنر مستقلی باشد اما در ایران هیچ تئوری‌پرداز هنری نداشته‌ایم که این مسئله را به شکل علمی و هنری توضیح دهد و مبانی نظری برای آن تبیین نماید. در اروپا فیلسوفان برای هنر شکل فلسفی تبیین کرده‌اند «هنر برای هنر» اما در ایران این تبیین انجام نگرفته و تهذیب به عنوان هنری است که برای کامل و شکیل کردن فضای نقاشی و خوشنویسی استفاده می‌شود. در حال حاضر نیز در بازار برگه‌های چاپ شده تهذیب که آماده برای خوشنویسی هستند به وفور دیده می‌شود
سجاد باغبان افزود: تک بودن، نوآوری و خلاقیت از ویژگی‌های هنر تهذیب است که با وجود پیشرفت تکنولوژی چاپ آن را از دست نداده است و تکنولوژِی چاپ تنها، منحصر به فرد بودن را از این آثار گرفته است. در واقع چاپ باعث شده است که این هنر از انحصار یک عده خاص خارج شده و عمومیت پیدا کند. چاپ در این عرصه کمک شایانی به تهذیب‌گران معاصر کرده است تا آثار خود را به نمایش بگذارند. اما باید گفت این نمایشگاه‌ها با آثاری در این ابعاد توفیق چندانی به دست نخواهند آورد؛ باید ابعاد و ابزار کار تغییر کند. تکنیک به وسیله و ابزار وابسته است و البته این ابزار هستند که تصویرکشیدن ذهنیت تهذیب‌گر را میسر می‌نمایند.
وی گفت: تکثیر در هنر جایگاه خاصی دارد اما نه تکثیر صنعتی بلکه تکثیر سنتی؛ ذات هنر تهذیب نیز به تکرار وابسته است و این تکرار را می‌توان در کتیبه‌های بناهای تاریخی دید. تکرار سنتی را اکثر افراد می‌پذیرند زیرا نوعی استفاده خلاقانه از آثار است اما تکرار در کار صنعتی طرفدار چندانی ندارد زیرا ذاتا ایده و ذوقی در آن به کار نرفته است.
کارشناس هنری عنوان کرد: در گذشته معنای هنر کاری بود که دیگران قادر به انجام آن نبوده‌اند اما هم اکنون معنای هنر تغییر کرده است و همه هنرمند تلقی می‌شوند در واقع هنر تکثیر پیدا کرده است. البته معنای آن همان ایده و فکری است که اجرا می‌شود. طبق تعریف جدید اگر ایده هنرمندانه را که وابسته است به جستجوگری هنری، حذف کنیم تبدیل به مهارت می‌شود. با این تغییرات بعضی آثار که غیر قابل ارزش‌گذاری بودند بر اساس ساعتی که وقت صرف تهیه آنها شده است قیمت گذاری می‌شوند و هنر تبدیل به یک حرفه و تولید فنی خواهد شد.
سجاد باغبان در پایان متذکر شد: در هر دورانی هنر پویا بوده و جستجوگری هنری وجود داشته است. قدر مسلم اگر هنرمندانی چون رضا عباسی و سلطان محمد که ایده هنری در آثارشان موج می‌زند هنوز حضور داشتند؛ هنر تهذیب باز هم دچار تغییر و تحول می‌شد و پویا بود.
خبرنگار: نسیم عارفی