اخبارچاپ: پنج شنبه بیستم آبان ماه سال جاری در ادامه‌ی برنامه‌های نخستین نمایشگاه سرو نقره‌ای،مسعود سپهر یکی از اساتید برجسته‌ی گرافیک کشور و عضو انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران، سخنرانی با مضمون "نشانه های شهری چی؟ کجا؟ چطور؟" در سالن بتهون خانه هنرمندان انجام داد. وی تیتر سخنرانی خود را الهام گرفته از معلم بزرگ خود «آلن فچر» دانست که در اواخر دهه‌ی نود در کتاب پنتوگرام در رو به رو شدن با شعار جدید کوکاکولا (Things go better with coca cola) می گوید: چه چیزها کجا می روند؟ چی بهتر می شود؟ او در نقد سیستم اطلاع رسانی کشور خودش می گوید: این ها در حقیقت اطلاع رسانی نیست بلکه شبه اطلاع رسانی است. چه چیزی بهتر میشود؟ کجا می رود؟
مسعود سپهر اظهار داشت: شهرها اولیه مظهر تقدس و توانمندی حکومت محسوب می شدند. و خوانا و قابل درک بودند و هر شخصی به راحتی مکان ها و بناهای اصلی شهر را تشخیص می داد و راه خود را به سادگی پیدا می کرد.
شهرهای امروز هم میراث ساخت و ساز و برنامه ریزی و شهرسازی باستانی را با خود دارند؛ ولی بسیار بزرگ تر، پرجمعیت تر و پیچیده تر هستند. جهت یابی نیز مشکل شده است. در شرایط جدید هدایت مردم در شهرها تنها به کمک نشانه ها یا علامت ها امکان پذیر است که با نظرات مهندسین شهرساز و در حد بسیار پراهمیت تری، طراحان صورت می گیرد.
استاد برجسته‌ی گرافیک کشور تصریح کرد: کار اصلی نشانه ها یا علامت های شهری رساندن اطلاعات مفید درباره ی سمت و سوی آن مکان یا محل است و بدون آنها شهرهای امروز غیر قابل فهم و گیج کننده خواهند بود. تابلوهای راهنمای شهری ضمن هدایت درست مردم در شهر، نوعی رابطه ی حسی_ عاطفی و محلی نیز با مردم برقرار می کند و درواقع فقط نقش اطلاع رسانی در آنها مورد نظر نیست. نشانه های شهری امروز تنها بخش هایی هستند که شهر ها را از گیجی و سرگردانی نجات می دهند. و این مهم تنها به کمک طراحان و گرافیست های هر کشور و شهری امکان پذیر است.
وی مهمترین موضوعات طراحی گرافیک محیطی را اینگونه بیان کرد: طراحی تابلوهای شهری زیرمجموعه ی بخش بزرگ تری به نام گرافیک محیطی است. که شامل «نشانه‌ها و علائم راهیابی با پیدا کردن مسیر، نشانه‌های هشدار دهنده و بازدارنده، نوشتاری، تصویری و نمادین»، «طراحی اطلاع رسانی عمومی، آگاهی و تبلیغات فرهنگی و تجاری»، «ارتباط از طریق طراحی هویت بصری سازمانی و مجموعه‌های تجاری-فرهنگی به اصطلاح برند.»، «شکل دادن به حس کلی یک مکان» و «طراحی سه بعدی مفهومی و تزئینی-انتزاعی»
مسعود سپهر در ادامه به کارهایی که طراحان گرافیک به طور حرفه ای در رشته های مختلف می توانند انجام دهند اشاره کرد و گفت: «طراحی و برنامه ریزی منضبط سیستم علائم و نشانه های راهنما»، «طراحی و ارائه خدمات مشاوره‌ای در خصوص علائم و تابلوهای راهنمای مسیر»، «طراحی نمایشگاه هی و توصیفی یا تشریحی موضوعهای گوناگون»، «طراحی خرید»، «طراحی برای اطلاع رسانی و انواع نقشه‌ها و نمودارها در این زمینه» و «طراحی مراسم بزرگ‌داشت یا کنفرانس و اماکن یادبود» کوشش طراحان در تمام این فعالیت ها شهر را خوانا و معنی دار و با هویت می کند؛ و هدف را که ساختن یک شهر است دنبال می کند.
وی خاطرنشان کرد:زمانی که برای طراحی گرافیک یک محل کار می کنیم، باید توجه داشته باشیم که این طراحی‌ها نه تنها با اجزاء آن ساختمان و اطرافش، بلکه با آن محل نیز سازگار باشد و اگر عاشقانه وارد طراحی نشانه‌های شهری بشویم باید فکر کنیم هر کاری که ما انجام می‌دهیم در واقع داریم یک شهر را می سازیم و طراحی ما فقط محدود نمی‌شود به یک سینما یا تئاتر یا هر محل دیگری که مورد سفارش ماست و ما داریم با این کارمان یک آجر در ساختن شهرمان می گذاریم و اگر همه‌ی طراحان در یک شهر با این ذهنیت کار کنند، آن شهر به خوبی ساخته می‌شود
مسعود سپهر معتقد است نشانه‌ی شهری از سه رکن تشکیل شده اند اطلاعات یا خبر، فن‌آوری و مواد؛ اطلاعات به صورت خام در اختیار طراح قرار داده می‌شود و طراح باید در خصوص فن‌آوری و مواد شناخت کافی داشته باشد. در طراحی نشانه های شهری بحث کاربردی بودن نشانه‌ها مهم است. نشانه‌ها به هرحال باید بتوانند با مردم، محیط و... ارتباط برقرار کنند. در شناختی پایه‌ای‌تر نشانه‌های شهری ایجاد شده‌اند به این دلیل که رویدادها و چیزهایی وجود داشتند که مردم می خواستند با آن ها درگیر شوند یا ما می خواهیم مردم را با آن رویدادها یا چیزها درگیر کنیم. ما درواقع برای نیل به این منظور نشانه می سازیم. مخاطب یک طراح مردم هستند و مردم برای درگیر شدن با آن اتفاقات و رویدادها به تکنولوژی و فن آوری نیاز دارند که در دست طراح است. بنابراین می توان گفت نشانه تشکیل شده است ازمردم در راس یک نمودار و مواد مورد نیاز نشانه یعنی چیزها و رویدادها.
وی در ادامه افزود: فضا، فرهنگ ها و سنت ها می توانند به محیط شکل بدهند و با تغییر شرایط اجتماعی و تاریخی، به تبع آن محیط شهری و نشانه های شهری نیز تغییر می کنند. قوی ترین رکن نشانه، خواست مردم برای درگیر شدن با اتفاقات و رویدادها و در بخش کاربردی محض، فن آوری و مواد اطلاعات را به شکل نشانه در اختیار مردم قرار می دهند. شهر امروز با ده سال پیش تفاوت های بسیاری دارد و به همین ترتیب در ده سال آینده و همچنین ارزش های اجتماعی، فرهنگ و سنت ها و اصولا جو روز یا مد در هر شهر با شهرهای دیگر متفاوت است و نشانه های شهری باید با توجه به این متغیرها طراحی شوند.
مسعود سپهر در خصوص حل مسئله ی تاثیرات بصری ناخوشایند حاصل از معماری نامتجانس و ناهماهنگی که در شهرهای بزرگی مانند تهران مشاهده می کنیم، گفت: راه حل را گرافیک مناسب و زیبا است؛ که به مثابه ی لایه و غشایی می تواند این ناهماهنگی را پوشش دهد. طراح گرافیک از نقطه نظر بصری تنها دلسوز شهر است و در طراحی نشانه های شهری باید به رنگ کلی شهر توجه داشت.
وی در پایان سخنانش به معرفی پروژه ی تابلوهای راهنما و نقشه ی متروی شهر تهران وضعیت فعلی و همچنین امکان پیش بینی شده برای گسترش به ده خط در آینده پرداخت.